“Her zaman ve her yerde, değerli olan az bulunandır ya da edinmek için fazla emek gerektirendir; ucuz olan ise kolaylıkla ve çok az emek ile elde edilendir.”
Adam Smith
Bir işletmenin ölçülebilir değer yapısı ve işletme büyüklüğünün ölçü birimi paradır ve paranın yönetilmesi girişimci için girişim fikrinden sonraki ikinci önemli etkendir. Bu nedenle nakit akış tablosu işletmeler için bilanço ve gelir tablosu ile birlikte yayınlanan en önemli finansal tablolardan biridir. Bir işletmenin hayatta kalması ve büyümesi için en kritik faktörlerden biri olan nakit akışı, şirketin finansal sağlığını gösteren bir aynadır.
Nedir Nakit Akış Kavramı?
Nakit akışı, bir işletmeye/şirkete giren ve çıkan nakit miktarıdır. İşletmeler çeşitli satışlarından gelir olarak para almakta ve giderleri için para harcamaktadırlar. Ayrıca faizden, kâr paylarından, yatırımlardan, telif ücretinden ve lisans sözleşmelerinden de gelir elde edebilir ve parayı geç bir tarihte almayı umarak ürünleri krediyle (vadeli) satabilirler.
Nakit akışının tutarını, zamanlamasını ve belirsizliğini, nereden kaynaklandığı ve nereye gittiği ile birlikte değerlendirmek finansal raporlamanın en önemli amaçlarından biridir. Aynı zamanda bir şirketin likiditesini, esnekliğini ve genel finansal performansını değerlendirmek için nakit akışı tablosu gereklidir.
Nakit akışı ya da nakit akışı projeksiyonu geçmiş iş performansına dayalı olarak gelen ve giden nakitleri tahmin eder. Satışlar iyi olsa bile, bir işletmenin nakit sıkıntısı yaşaması öngörülebilir bir durumdur. Satışların zamanında tahsil edilmesi ve tahsil edilene kadar ihtiyaç duyulan giderler için nakit varlıkların yeterli olması gerekmektedir. Ayrıca herhangi bir olağanüstü durumda bir B planın hazırda bekletilmesi işletmenin sürekliliği açısından önemlidir.
Nakit akışı tahminiyle, kredili (vadeli) satışları, ödenecek hesapları ve tahakkuk eden giderleri yok sayılırsa, bunun yerine gerçekte toplanması beklenen gelire ve belirli bir dönemde gerçekten ödenmesi beklenen giderlere odaklanılır. Tahmin edilen dönem için harcamaları öngörmek adına geçmiş nakit akış tablolarında sağlanan bilgiler de kullanılabilir.
Finansal tablolar açısından kârlı şirketler kârlarını olduğu kadar nakitlerini de yönetemezlerse nakit tükenebilirler. Örneğin işletmenin gelir tablosunda gider olarak görünmeyen envanter harcamaları, borç geri ödemeleri, yeni ekipman ve varlık satın alma gibi belirli harcamalar nakdi azaltır ancak karlılığı azaltmaz. Bu nedenle, işletme para harcarken yine de karlı görünebilir. Yine gelir olarak görünen yurt içi ve yurt dışı satışlardan kaynaklanan ödemeyi hemen tahsil edemez. Ancak müşteri ödeme yapana kadar banka hesabında görünmez. Bu nedenle nakit akışı tahmini çok önemlidir. Bu tahmin, işletme ne kadar karlı olursa olsun, her ayın sonunda bankada ne kadar para olacağını tahmin etmeye yardımcı olur.
Nakit akışı neden önemlidir? Nakit akışının sadece likiditeyi değil, aynı zamanda şirketin büyüme potansiyelini, yatırım kararlarını ve borç yönetimini etki eder.
Nakit akışı tahmini yapmanın birkaç yöntemi vardır. Örneğin Doğrudan Yöntem ve Dolaylı Yönetme gibi. Bunlar işletmeler için geçmişe dönük finansal tablolara ilave bilgiler ve yorumlar ile nakit akış tablosunun oluşturulmasıdır. Ancak S. Can Karaşıklı‘nın “Bana İyi Bir Finansçı Bulun” kitabında belirttiği gibi Nakit Kraldır ve Nakit Akış tabloları diğer finansal tabloların aksine dinamiktir.
Şirketlerin faaliyetlerini durma noktasına getirip iflas sürecine sürükleyen şey, nakit akışlarında meydana gelen aksamalar sebebi ile borçlarını ödeyememe durumlarının oluşmasıdır. Şu üç nokta işletme likiditesi için öneme sahip en temel maddelerdir;
· Operasyonel İşletme Sermayesinin Yönetimi
· Güncel Nakit Akış Takibi
· Oluşan Nakit Açıklarının Finanse Edilmesi için Gerekli Fonlama İmkanlarının Önceden Tesisi.
Güncel nakit akışı için tavsiye edilen haftalık nakit akış tabloları oluşturmak olsa da günlük nakit akış hazırlamak reel ödeme ve gelir takibi yapmak açısından daha faydalı olabilir.
En basit anlamı ile tablo üst tarafta nakit girişlerinin sağlandığı kalemler, alt tarafta nakit çıkışlarının sağlandığı kalemler ve en alt kısmında da nakitlerin tutulduğu bankalar olarak ay başlarında hazırlanmalıdır. Bir önceki ay nakit akışlarına göre gider ve gelir kalemleri tahmini olarak tabloda yer alması ve tahmini bütçenin tabloya yerleştirilmesi kolaylık sağlar.
Geleceğe yönelik nakit akış tablosu hazırlarken dikkat edilecek en önemli konu planlanan nakit çıkışlarının zamanında gerçekleştirileceği ve planlanan nakit girişlerinin zamanında olmayabileceğinin tahmin etmektir.
Sonuç olarak, nakit akış tablonuzun hem bireysel hem de kurumsal düzeyde düzenli olarak takip edilmesi, finansal yönetiminizin güçlü bir temele oturmasını ve işletmenizin uzun vadeli başarısını garanti altına almanızı sağlayacaktır.